Η ιστορία του Έρωτα και της Ψυχής ενέπνευσε το τρίτο Valentine special κερί μας το ομώνυμο ‘Έρως και Ψυχή’.
Αυτός ο γνωστός μύθος σώζεται από ένα κείμενο του Απουλήιου. Για αυτή την ανάρτηση σκεφτήκαμε να σας παρουσιάσουμε την ιστορία πίσω από το κερί μας Έρως και Ψυχή.
Μας κέντρισε το ενδιαφέρον καθώς δείχνει ότι ούτε ο ίδιος ο θεός Έρως μπορεί να ξεφύγει από την δύναμή του, καθώς και εκείνος προδόθηκε από την αγαπημένη του.
Η μυθική ομορφιά της Ψυχής
Psyche, William-Adolphe Bouguereau (1825-1905)
Ο Απουλήιος δεν αναφέρει πολλές λεπτομέρειες για το ποια ήταν η Ψυχή. Ξέρουμε μόνο ότι ήταν μια θνητή πριγκίπισσα σε κάποιο βασίλειο που δεν κατονομάζεται.
Ήταν η μικρότερη κόρη από τρεις αδελφές και θεωρούνταν η ομορφότερη γυναίκα στον κόσμο. Μάλιστα, λόγω της ομορφιάς της, άνθρωποι από όλον τον κόσμο έρχονταν στο βασίλειό του πατέρα της για να την λατρέψουν σαν θεά.
Τόση μεγάλη απήχηση είχε που κάποιοι έφθασαν στο σημείο να την αποκαλούν ως η δεύτερη Αφροδίτη, και προτιμούσαν να λατρεύουν εκείνη και όχι την ίδια τη θεά. Όπως ήταν αναμενόμενο, το γεγονός αυτό έκανε την Αφροδίτη να ζηλέψει και να θέλει να εκδικηθεί την ποταπή, στα μάτια της, θνητή που της πήρε τις θεϊκές τιμές.
Η γνωριμία του Έρωτα και της Ψυχής
Έτσι ζήτησε από τον γιο της τον Έρωτα να κάνει την Ψυχή να ερωτευτεί τον χειρότερο και πιο κακό άντρα στη γη. Όταν όμως ο Έρως την κοίταξε την ερωτεύτηκε σφόδρα και παράκουσε τις εντολές της θεάς μητέρας του. Την έκανε γυναίκα του χωρίς όμως να της φανερωθεί ποτέ.
Αντ’ αυτού έστειλε τον πιστό του υπήκοο, τον Δυτικό Άνεμο Ζέφυρο να μεταφέρει την Ψυχή στο παλάτι στο οποίο και θα ζούσαν στα κρυφά μαζί. Το παλάτι αυτό αποτελούνταν από αόρατους υπηρέτες που σκοπό είχαν να προσέχουν το σπίτι και να βοηθάνε την Ψυχή σε ό,τι χρειαζόταν. Για εμάς στη Selana Ways, το παλάτι αυτό είναι ευωδιαστό από τα πολλά λουλούδια που το στολίζουν.
Psyche Entering Cupid’s Garden, John William Waterhouse (1903)
Παρόλο που η Ψυχή ουσιαστικά έμενε μόνη της στο παλάτι κατά τη διάρκεια της ημέρας, με μόνη συντροφιά τις φωνές των υπηρετών που αόρατα της ετοίμαζαν φαγητό και της έπαιζαν μουσική, η θνητή πριγκίπισσα ήταν ευτυχισμένη.
Όταν έπεφτε το βράδυ, ο Έρως επέστρεφε για να είναι μαζί της αλλά δεν της επέτρεπε να τον βλέπει. Της έλεγε πως εάν θα έβλεπε την μορφή του αυτό θα σήμανε το τέλος της ευτυχίας τους και την καταστροφή και των δύο.
Ενώ στην αρχή ήταν κάπως πιο διστακτική, η Ψυχή συμπέραινε ότι το να μην μπορεί να δει τον άντρα της δεν ήταν και τόσο κακή τύχη για εκείνη αφού παραλίγο να παντρευτεί έναν άξεστο και κακό άνθρωπο. Άλλωστε, της άρεζε να περνάει χρόνο μαζί με τον νυν άντρα της, παρόλο που εκείνος ερχόταν μόνο το βράδυ και δεν μπορούσε να τον δει.
Οι δόλιες αδερφές της Ψυχής
Psyche’s Sisters Giving her a Lamp and a Dagger, Luca Giordano (1697)
Η μυστική τους ευτυχία όμως δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ. Όταν η Ψυχή έμαθε ότι οι αδελφές της την θρηνούσαν γιατί πίστευαν ότι ήταν νεκρή, νέες απειλές εισέβαλαν στην ζωή του ευτυχισμένου, αν και ασυνήθιστου, ζευγαριού.
Η Ψυχή ικέτευσε τον Έρωτα να την αφήσει να καλέσει τις αδελφές της στο παλάτι τους για να τις καθησυχάσει για την ασφάλειά της ώστε να μην την θρηνούν άλλο. Ο Έρωτας, παρά τον αρχικό δισταγμό του, τελικά δέχτηκε να έρθουν οι αδελφές της στο παλάτι τους.
Όταν λοιπόν κατέφθασαν οι δύο αδελφές της Ψυχής στο πλούσιο παλάτι όπου διέμενε με τον μυστήριο σύζυγό της, τις έπληξε μεγάλη ζήλια όταν είδαν πόσο πλουσιοπάροχή ήταν η ζωή της μικρότερης αδελφής τους.
Όταν έμαθαν ότι η Ψυχή δεν είχε αντικρίσει ποτέ τον άντρα της, βρήκαν την ευκαιρία που έψαχναν για να καταστρέψουν την καλοτυχία της αδελφής τους. Έμαθαν ότι η Ψυχή ήταν έγκυος και μπόρεσαν να την πείσουν ότι ο άντρας της στην πραγματικότητα ήταν ένα τέρας το οποίο ετοιμαζόταν να καταβροχθίσει το παιδί τους με το που θα γεννιόταν.
Τρομοκρατημένη η Ψυχή αποφάσισε το ίδιο κιόλας βράδυ να εξακριβώσει την αλήθεια της μορφής του άντρα της. Μάλιστα αν όντως αποδεικνυόταν τέρας θα τον σκότωνε στον ύπνο του.
Ο χωρισμός του ζευγαριού
Εκείνο το βράδυ, λοιπόν, περίμενε μέχρι να τον πάρει ο ύπνος και μόλις σιγουρεύτηκε ότι ο Έρως είχε αποκοιμηθεί, άναψε μια λυχνία και άρπαξε μια λεπίδα, αποφασισμένη να βάλει τέλος στην άγνοιά της και στο τέρας που νόμιζε ότι είχε παντρευτεί. Μόλις όμως αντίκρισε τον κοιμώμενο σύζυγό της αμέσως τον αναγνώρισε ως τον θεό Έρωτα και τον ερωτεύτηκε σαν από την αρχή.
Καθώς όμως έσκυβε από πάνω του για να διακρίνει τα χαρακτηριστικά του προσώπου του μια καυτή σταγόνα λαδιού από την λυχνία έσταξε πάνω στον ώμο του και τον έκαψε. Ξύπνησε ξαφνικά από τον πόνο και ανακάλυψε έτσι την προδοσία της Ψυχής.
Cupid and Psyche, Orazio Gentileschi (1563-1619)
Ευθύς αμέσως ο Έρως πέταξε μακριά της ενώ εκείνη μετάνιωσε την επιλογή της να τον ξεσκεπάσει. Στη συνέχεια, η Ψυχή έφυγε από το παλάτι τους για να τον ψάξει και να μπορέσει να τον ξανακερδίσει.
Στο μεταξύ η Αφροδίτη έμαθε για την προδοσία του Έρωτα και οργισμένη διέταξε να φέρουν την Ψυχή μπροστά της. Η Ψυχή περιπλανιόταν από ναό σε ναό, ζητώντας από τις άλλες θεές να την βοηθήσουν να βρει τον αγαπημένο της. Άδικα όμως.
Η Ήρα την σπλαχνίστηκε και την συμβούλεψε να μην καθυστερεί και να πάει στο παλάτι της Αφροδίτης έτσι ώστε να βάλει τέλος στην άσκοπη περιπλάνησή της. Έτσι λοιπόν, η Ψυχή περπάτησε μέχρι το πανέμορφο παλάτι της Αφροδίτης χωρίς να ξέρει ότι ο Έρως ήταν σε ένα από τα πολλά δωμάτια αναρρώνοντας από το έγκαυμα αλλά κυρίως από την προδοσία της Ψυχής.
Οι άθλοι της Ψυχής
Καθώς λοιπόν την είχε μπροστά της, η Αφροδίτη της ζήτησε να αποδείξει την αγάπη της για τον Έρωτα. Έτσι την διέταξε να εκτελέσει τρεις σχεδόν ανυπέρβλητους άθλους αλλιώς θα την αφάνιζε. Σε αυτό το σημείο της εξιστόρησής του ο Απουλήιος μας παρουσιάζει μια απελπισμένη Ψυχή η οποία, παρά το ότι δεν αντιστέκεται στην οργή και στην κακομεταχείριση της από την θεά, προτιμά να πεθάνει.
Έτσι κάθε φορά που βγαίνει για να εκτελέσει τον άθλο της ψάχνει τρόπους να βάλει τέλος στη ζωή της. Όμως, τελευταία στιγμή την σπλαχνίζεται κάποιο στοιχείο της φύσης σε κάθε άθλο της. Τη μία φορά είναι το γρασίδι που αποκτά λαλιά και της λέει πως να εκτελέσει τον άθλο της, ενώ μια άλλη φορά είναι ένας αετός.
Ο Απουλήιος όμως δεν μας εξηγεί γιατί την σπλαχνίζονται άψυχα αντικείμενα ή γιατί αποφασίζουν να την βοηθήσουν. Δεν μαθαίνουμε γιατί ένας πύργος της λέει πως να φέρει νερό από τον ποταμό Στυξ ή γιατί ο αετός του Δία της περιγράφει τον τρόπο που θα μπορέσει να πάει στον Κάτω Κόσμο και να γυρίσει πίσω.
Έτσι συμβαίνει όμως στην ιστορία του και έτσι η Ψυχή παίρνει τις απαραίτητες πληροφορίες την κατάλληλη στιγμή χωρίς να το ξέρει η Αφροδίτη. Στο τέλος καταφέρνει να κάνει όλους τους άθλους που της επέβαλε η θεά.
Το μοιραίο λάθος και η νίκη του έρωτα
Όμως, καθώς επιστρέφει από τον Κάτω Κόσμο κάνει ένα φοβερό λάθος.
Psyche Opening the Golden Box, John William Waterhouse (1903)
Ο λόγος που είχε σταλεί στον Άδη ήταν για να φέρει στην Αφροδίτη ένα κουτί με καλλυντικά από την Περσεφόνη. Στον δρόμο του γυρισμού όμως αποφασίζει να ανοίξει το κουτί έτσι ώστε να μπορέσει να καλλωπιστεί πριν ξαναδεί τον Έρωτα. Το κουτί όμως δεν περιείχε καλλυντικά αλλά ένα ξόρκι που επέφερε αιώνιο ύπνο σε όποιον θνητό ερχόταν σε επαφή μαζί του.
Όταν λοιπόν η Ψυχή άνοιξε το κουτί έπεσε αναίσθητη στη μέση του δρόμου.
Στο μεταξύ, ο Έρως δεν μπορούσε να μείνει άλλο μακριά της και έτσι πέταξε στο σημείο που ήταν ξαπλωμένη στον δρόμο η Ψυχή και την ανέστησε.
Ο ίδιος μετά την έφερε στην Αφροδίτη η οποία και τελικά ενέδωσε στη σχέση τους μετά από παρέμβαση και του Δία την οποία είχε πρότινος ζητήσει ο Έρως. Η ιστορία τελειώνει με τον γάμο τους στον Όλυμπο όπου παρευρέθηκαν όλοι οι υπόλοιποι θεοί και θεές και όπου η Αφροδίτη χόρεψε για το νεόνυμφο ζευγάρι.
Το μήνυμα της ιστορίας: ο έρωτας ξεπερνάει κάθε εμπόδιο
Αυτή η ιστορία αγάπης είναι από τις αγαπημένες μας εδώ στη Selana Ways, αν και θεωρούμε ότι χρίζει κάποιου βαθμού επιμέλειας για ένα ακροατήριο του 21ου αιώνα.
Σε αυτήν την υποθετική επιμέλεια θα θέλαμε να δούμε πιο καθαρά τα κίνητρα που βρίσκονται πίσω από τις φωνές των άψυχων αντικειμένων που βοηθούν την Ψυχή, καθώς επίσης και μια πιο λεπτομερή καταγραφή των σκέψεων και των συναισθημάτων του Έρωτα.
Παρόλα αυτά όμως αφήνουμε τις λεπτομέρειες αυτές να τις σκαρφιστείτε εσείς, καθώς τέτοια κενά συνηθίζονται σε ιστορίες που είναι τόσο παλιές.
Εμείς πάντως εδώ στην Selana Ways πιστεύουμε ότι οι φωνές που βοηθούν την Ψυχή είναι στην πραγματικότητα ο Έρως που βοηθά την αγαπημένη του στα κρυφά.
Εσείς τι άποψη έχετε;
Μύρισε και απόλαυσε το κερί Έρως και Ψυχή ΕΔΩ
(Αρχαίες Πηγές: Απουλήιος, Ο Χρυσός Γάιδαρος ή Οι Μεταμορφώσεις 4. 28 – 6. 24. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα theoi.com.)
